Psikodrama Grup Terapisi yaklaşım nedir?
Psikodrama Jacop Levi Moreno tarafından bireysel ve grupta kullanılan psikoterapi kuramıdır. Sosyometri ve rol kuramı ile temellendirilmiştir. Sosyometri, insanlar arasındaki itim ve çekimleri belirleyen bir kavram olarak ortaya atılmıştır. Hepimiz bağlarla bağlıyız ve bu bağları insanlar arasındaki itim ve çekimlerle ifade eder. Rol kuramı temelinde kişiliğin oluşumunu rol kavramı ile ifade ederek kişiliğin rollerin bütünü olarak ortaya koyar. Doğumdam itibaren alınan roller kişiliği oluşturur. Bu somatik rollerle başlayan psişik, sosyal ve transandantal rollerdir. Spontanite tiyatro ile başlayan süreç psikodrama psikoterapi kuramını oluşturmuştur.
Psikodrama temellerini güçlü bir felsefeye dayanır. Moreno’nun ‘Herkesin herkezden. Herkezin herşeyden sorumlu olması’ düşüncesi ile bireyden topluma ve dünyaya yönelik ruhsal bir sağlıklılık ifade edilmektedir. Psikodrama yaklaşımı, eylem teorisi, rol teorisi ve spontanite ve yaratıcılık teorisi zemininde bireyden gruba bir çok iyileştirici teknik sunmaktadır. Eylem teorisi, ruh sağlığında sözle ifade edilenin ötesinde eyleme odaklanmaktadır. Rol teorisi, tiyatrodan alınarak rol alma, rol oynama ve rol yaratma olarak insanın ruh sağlığında kendini ve bir ötekini anlamada kolaylaştırıcıdır. Sponranite ve yaratıcılık; psikodrama sahnesinde ruh sağlığı için önemli kuvvetler olarak ifade edilir. Spontanite ve yaratıcılıktan uzaklaştıkça ruhsal sorunlar oluşmaktadır.
Psikodrama yaklaşımı bir çok psikoterapi yaklaşımdan farklı olarak sadece patoloji ile ilgilenmez. İnsanın sağlıklı yönleri ile de ilgilenir.
Psikodrama yaklasımın amacı nedir?
‘Herkesin herkezden, herkesin her şeyden sorumlu olduğu bir dünya’ Bireyden topluma hatta dünyaya hizmet eden ruh sağlığı amaçlanır. Bu bağlamı sağlamada önemli olan, yakınlık kurmayı, sağlayan bir yaklaşımdır. Ruhsal sorunlarda, yakınlıktan uzak, yalnız insan vardır.
Bireyi sağlıksız kılan spontanite ve yaratıcılıktan uzaklaşmasıdır. Psikodrama yaklaşımında spontanite ve yaratıcılık, an da, öğretilir. Spontanite ruh sağlığı için önemli bir kuvvettir.
Psikodrama, sosyometri yi anlamamız için bir araçtır. Sosyometri, bağlarımızı, itim ve çekimlerimizi gösterir.
Psikodrama, rol teorisi ile kendimize dair ve ötekine dair anlama, tanıma zemini hazırlar. Rol repertuarını geliştirerek ruhsal güçlüklerle başa çıkmayı kuvvetlendirir.
‘Sözle herşeyi saklarız. Eylemle asla saklayamayız.’ İnsanın kendi gerçeğini sözün ötesinde eylemle ortaya çıkarır.
‘Psikodrama sahnesinde benim gerçeğim, tüm cıplaklığı ile duruyordu. Artık kaçış yok.Gerekte yok’ Kişinin kendi gerçekliğini ve artık gerçekliğini eylemle ortaya koyan bir yaklaşımdır.
‘Psikodrama sahnesinde herşey ne kadarda gerçek.’ Spontanite ve yaratıcılık yeni gerçek çözümler sunar. ‘Psikodrama gerçeğin eylemle keşfidir. J. Moreno’
Psikodrama Yaklaşım nasıl uygulanır? Süreç nasıl işler?
Psikodrama grupla çalışmada en az 6 olmak koşuluyla psikodrama sahnesine göre şekillenebilir. Psikodrama yaklaşımı sadece patoloji ile ilgilenmediğinden günümüzde ruh sağlığı dışında, eğitim, spor, sağlık, şirketlerde vs. belirlenen temalarla uygulanır.
Psikodrama yaklaşımı spontanite tiyatro ile başlayan süreçte (psikodrama sahnesinin) ölçüleri belli şekilde uygulansa da günümüzde bir mekan ve zeminde uygulamaya yönelik pratikliğe sahiptir. Ruh sağlığında yaşanan tüm güçlüklerin psikodrama sahnesinde canlandırılması söz konusudur. Psikodrama sahnesinde bireysel çalışma yapan kişi baş rol oyuncusu( protogonist) denir. Protoganist çalışmasına grup üyelerinden eşlik eden kişilere yardımcı ego denir.
Psikodrama yaklaşımı ısınma, oyun (eylem), kapanış- paylaşım süreçlerinden oluşur. Isınma; spontanite ve yaratıcılık için gereklidir. Psikodrama yaklaşımında ısınma için eylem metodu kullanılır. Isınmayı sağlayan yüzlerce ısınma oyunu mevcuttur. Isınma oyunları, aynı zamanda önerilerle grup başlangıç yapabilir. Psikodramanın yapılandırılmış bir süreç değildir. Psikodrama sahnesinde an da olmak ruh sağlığı için ihtiyacın ne olduğunu ve neyi iyileştireceği ve değiştireceğini belirler. Isınma ile birlikte eylemle neyin ortaya konulacağı spontanite, yaratıcılık ve eylem eşliğinde gerçekleşir. Bireyden gruba yönelik psikodramatik teknikler kullanılır. Psikodrama teknikleri; ayna, eşleme, rol değiştirme, monolog vs. Kapanış; oyunun sonlandırıldığı bölümdür. Paylaşım kısmı grup üyelerinin yardımcı ego olarak aldıkları rolden geribildirim ve kendi hayatlarına dair çağrışımları içerir. Psikodramada yorum yapma, eleştiri yoktur.
Psikodrama Hangi durumlarda uygulanır?
- Psikodramanın kullanım alanlarından birisi “kişisel gelişim” veya “yaşantı grupları” adı verilen çalışmalardır.
- Psikiyatrik tanı almış hasta gruplarıyla da çalışılabilir. Bunlar sağaltıma yönelik oluşturulmuş özellikli gruplardır.
- Ruh sağlığı alanında çalışan ve eğitim alma kriterlerini karşılayan meslek gruplarına yönelik, Psikodramatist yetiştirmek üzere oluşturulmuş eğitim grupları psikodramanın önemli kullanım alanlarından biridir.
- Depresyon, stres ya da travma yaşayan bireylerde.
- Duygusal güçlüklerde.
- Belli temalara (konularda) yönelik takım çalışması, iletişim, kaygı vs. eğitim, sağlık, spor ve şirket kuruluşlarda.
- Bireyin sosyal beceri kazanmasında
- Çocuk ve yetişkinlerde, madde bağımlılarının tedavisinde, yeme bozuklukları, travma sonrası stres bozukluğu, kişilik bozuklukları ve cinsel tacize uğrayan kimselerin tedavisinde kullanılabilir.
Psikodrama Yaklaşım kimlere uygulanır?Süresi?
Çocuk, Ergen ve Yetişkinde uygulanabilir. Çocuklarda 6-11 yaş grubuna yönelik Çocuk Psikodraması uygulanır. Süresi psikodrama uygulamasına bağlı olarak değişmektedir. Psikodrama, kısa süreli atölye çalışmaları, konulu gruplardan, bir yıl süren çalışmaları içinde barındıran, geniş zaman çizelgesinde, uygulanabilir.
